Η ΚΡΑΥΓΗ "ΚΑΤΩ Η ΕΞΟΥΣΙΑ" ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ ΤΗΝ ΑΡΧΟΥΣΑ ΤΑΞΗ,
ΔΙΟΤΙ ΜΕ ΤΗΝ ΗΧΗΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΕΝ ΑΦΗΝΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΣΤΕΙ
Η ΚΡΑΥΓΗ ΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΞΟΥΣΙΑ...
(ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ)
Ο μεγάλος ηθοποιός του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου Μίμης (Δημήτρης) Φωτόπουλος γεννήθηκε στις 20 Απριλίου του 1913 στη Ζάτουνα της Γορτυνίας. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, καθώς έμεινε νωρίς ορφανός από πατέρα. Ξεκίνησε να σπουδάζει στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, αλλά την παράτησε στο δεύτερο έτος. Η καλλιτεχνική του φύση τον οδήγησε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (τότε Βασιλικού Θεάτρου).
Πρεμιέρα στη θεατρική του καριέρα έκανε στο 1932, σε ηλικία 19 ετών, στην παράσταση «Λοκαντιέρα», με το θίασο Κουνελάκη. Δύο χρόνια αργότερα αναχώρησε για την πρώτη του περιοδεία, με το θίασο «Δράματος, κωμωδίας, κωμειδυλλίου και επιθεωρήσεως» του Θεμιστοκλή Νέζερ. Λίγο πριν από τον πόλεμο του '40 έκανε ένα σύντομο πέρασμα απ' το χώρο του βαριετέ και το θέατρο της Κατερίνας, συμμετέχοντας σε πολεμικές επιθεωρήσεις και μουσικές ηθογραφίες.
Στη διάρκεια της κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, στις τάξεις του ΕΑΜ. Συμμετείχε στα Δεκεμβριανά, συνελήφθη από τις βρετανικές μονάδες και εκτοπίστηκε στο στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα, από όπου επέστρεψε τον Μάρτη του 1945.
Κατά τη διάρκεια της λαμπρής καριέρας του, ο Μίμης Φωτόπουλος συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους και γνωστούς συναδέλφους του. Σημαντικότερες συμμετοχές του ήταν στο «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ με τον πρωτοεμφανιζόμενο θίασο του Κάρολου Κουν, στις «Αγριόπαπιες» του Ίψεν στο Θέατρο Τέχνης, στο «Όνειρο καλοκαιρινής νύκτας» του Σαίξπηρ στο θέατρο του Βασιλικού Κήπου. Το 1952 δημιούργησε τον δικό του θίασο, με τον οποίο περιόδευσε στην Κύπρο, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο, στη Γερμανία, ακόμα και στην Αμερική.
Από το 1960 ασχολήθηκε με επιτυχία και με τη σκηνοθεσία. Για τελευταία φορά εμφανίστηκε στο θέατρο το 1984, μαζί με τον Λάκη Λαζόπουλο, στην επιθεώρηση «Μια στο Καστρί και μια στο πέταλο». Ξεχώρισε για το εντελώς προσωπικό λαϊκό ύφος και τους έξυπνους και πάντα εύστοχους αυτοσχεδιασμούς του.
Όπως όλοι οι μεγάλοι ηθοποιοί της γενιάς του, ο Μίμης Φωτόπουλος έκανε λαμπρή καριέρα και στον ελληνικό κινηματογράφο. Πρώτη του ταινία ήταν η «Μαντάμ Σουσού» το 1948. Συνολικά έλαβε μέρος σε 101 ταινίες, σε δύο από τις οποίες είχε γράψει και το σενάριο: «Προπαντός ψυχραιμία» (1951) και «Μια νταντά και τέζα όλοι» (1971). Μεγάλος επιτυχίες θεωρούνται οι ταινίες «Ο γρουσούζης» (1952), «Το Σωφεράκι» (1953), «Η Ωραία των Αθηνών» (1954), «Κάλπικη λίρα» (1955), «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» (1955), «Ο Πατούχας» (1972) κ.ά. Εκτός από τη μεγάλη οθόνη, εμφανίστηκε και στη μικρή, στην τηλεοπτική σειρά «Ο θείος μας ο Μίμης», που προβλήθηκε από την ΕΡΤ2 το 1984.
Εκτός από σπουδαίος ηθοποιός, ο Μίμης Φωτόπουλος ήταν και λογοτέχνης. Έγραψε τέσσερις ποιητικές συλλογές [ «Μπουλούκια» (1940), «Ημιτόνια» (1960), «Σκληρά τριολέτα» (1961) και «Ο θάνατος των ημερών» (1976) ], τρία αυτοβιογραφικά [ «25 χρόνια θέατρο» (1958), «Το ποτάμι της ζωής μου» και «Ελ Ντάμπα - Όμηρος των Εγγλέζων» (1965) ] και δύο θεατρικά έργα [ «Ένα κορίτσι στο παράθυρο» (1966) και «Πελοπίδας ο καλός πολίτης» (1976) ].
Την περίοδο της Δικτατορίας ασχολήθηκε, επίσης, με τη ζωγραφική. Είχε μείνει μόνος με τις δύο κόρες του, αφού η γυναίκα του, Μαργαρίτα Τσάλα, είχε εξοριστεί στη Γυάρο. Τότε ήταν που άρχισε με γραμματόσημα να φτιάχνει πίνακες, χρησιμοποιώντας την τεχνική του κολλάζ. Συνολικά έκανε δέκα εκθέσεις των έργων του και πούλησε πάνω από εκατό πίνακες.
Ο Μίμης Φωτόπουλος υπήρξε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του κινητού θεάτρου «Άρμα Θέσπιδος», μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Ελευθέρου Θεάτρου, ενώ παρασημοφορήθηκε με το Χρυσό Σταυρό του Γεωργίου Α' και το Σταυρό του Αποστόλου Μάρκου από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας.
Πέθανε ξαφνικά, από ανακοπή καρδιάς, στις 29 Οκτωβρίου του 1986.
Από τον εμπόλεμο Οκτώβρη του 1940 και τον απελευθερωτικό - «επαναστατικής κατάστασης» Οκτώβρη του 1944 ... στο εμπόλεμο 2024
Η 28η Οκτώβρη 1940 σήμαινε για την Ελλάδα την επίσημη εμπλοκή της στον ιμπεριαλιστικό Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Παρά το γεγονός ότι δέχτηκε επίθεση - καταπάτηση της ελληνικής επικράτειας, το ελληνικό αστικό κράτος στο σύνολό του - και όχι μόνο η τότε δικτατορική κυβέρνηση Ι. Μεταξά - δεν ήταν άμοιρο ευθυνών για τη συγκεκριμένη εμπλοκή. Ολο το πλέγμα των οικονομικών - πολιτικών - στρατιωτικών του σχέσεων με κράτη και των δύο αντιτιθέμενων συμμαχιών και στρατοπέδων διαμόρφωσε αυτές τις ευθύνες. Είναι ευθύνες που αναδεικνύονται σταθερά ανατρέχοντας στο παρελθόν, τουλάχιστον στον επίσης ιμπεριαλιστικό Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στην ιμπεριαλιστική Μικρασιατική Εκστρατεία, στην ανάμειξη στους οικονομικούς ανταγωνισμούς Μ. Βρετανίας - Γερμανίας κ.λπ. στην περιοχή μας.
Η πορεία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έδειξε πόσο κούφια είναι τα μεγάλα αστικά λόγια για «πατριωτισμό». Η επίκληση του «πατριωτισμού» τσουβάλιαζε από τη μια μεριά τον βασιλιά, τα αστικά πολιτικά κόμματα, τους τραπεζίτες, τους βιομήχανους, τους μετέπειτα μαυραγορίτες που έγιναν κάτοχοι χρηματικού θησαυρισμού από τον εκβιασμό λαϊκών, ακόμα και μεσαιοαστικών δυνάμεων, τους φανερούς και καλυμμένους συνεργάτες κατοχικών δυνάμεων, κι από την άλλη τους εργατοϋπαλλήλους, τους αγρότες της βιοπάλης, τους αυτοαπασχολούμενους τεχνίτες και μικρέμπορους, τους επιστήμονες, τους διανοητές και καλλιτέχνες που ήθελαν να υπηρετήσουν την κοινωνική ευημερία, το δίκιο και τη λευτεριά. Η Τριπλή Φασιστική Κατοχή αποκάλυψε σε ευρύτερες δυνάμεις το κάλπικο του αστικού πατριωτισμού. Ακόμα και σε κάποιους που αρχικά είχαν συγχύσεις για τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα του αστικού κράτους ή αυταπάτες ότι για τα δεινά του ιταλοελληνικού πολέμου έφταιγε μόνο η ιταλική επιθετικότητα ή και υιοθετούσαν άκριτα το «ΟΧΙ» της κυβέρνησης Ι. Μεταξά ως συγχωροχάρτι για τον δικτατορικό, τον ακραία αντικομμουνιστικό, αντεργατικό - αντιλαϊκό, κατασταλτικό χαρακτήρα της.
Συμπεράσματα από τη στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Το ζήτημα της υπεράσπισης της «εθνικής ανεξαρτησίας» από τη σκοπιά των εργατικών - λαϊκών συμφερόντων, της σύνδεσης ενός τέτοιου αγώνα με τη σοσιαλιστική επανάσταση, αποδείχθηκε ένα δύσκολο θεωρητικό και πολιτικό ζήτημα για το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, αν και είχε απασχολήσει τους Μαρξ - Ενγκελς, βέβαια σε συνθήκες που ο καπιταλισμός δεν είχε ακόμα εξαντλήσει την προοδευτική δυναμική του. Ο Λένιν κατόρθωσε να εφαρμόσει επιτυχημένα αυτήν τη σύνδεση με την Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία και την έξοδο από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηταν μια επαναστατική στρατηγική, που πέρασε από «φωτιά και σίδερο» ιδεολογικού και πολιτικού αγώνα, από διορθώσεις προηγούμενων προσεγγίσεων, προβληματισμούς και δισταγμούς της τρέχουσας στιγμής, ζητήματα που αλάνθαστος κριτής είναι η επιβεβαίωση ή όχι της ζωής.
Γι' αυτό και οι τωρινές μας αναλύσεις - συμπεράσματα έχουν γνωσιοθεωρητικό χαρακτήρα και όχι «επικριτικό». Με αυτή την έννοια, εξετάζουμε όλη την πορεία της ταξικής πάλης σε όλη την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στη χώρα μας και παγκόσμια. Αναλύουμε τα αποτελέσματα από τη διαμόρφωση σε επίπεδο Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος - συμπεριλαμβανομένου και του ΚΚ εξουσίας της σοσιαλιστικής Σοβιετικής Ενωσης (ΕΣΣΔ) - μιας αντιφασιστικής ιδεολογίας και στρατηγικής που τελικά αποσπούσε τον φασισμό από την καπιταλιστική του μήτρα. Αυτή η στρατηγική και οι πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές πράξεις που τη συνόδευσαν, φαίνεται ότι «στοίχισε» στις συνθήκες εξόδου («λήξης») από τον πόλεμο σε σχέση με τις δυνατότητες που είχαν διαμορφωθεί, συνθήκες επαναστατικής κατάστασης π.χ. στην Ελλάδα.
Τότε, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι δυνάμεις του σοσιαλισμού πρόβαλλαν φαινομενικά ενισχυμένες σε σχέση με αυτές του καπιταλισμού, κι εν μέρει αυτό έχει βάση. Μόνο όμως εν μέρει και κυρίως λόγω της δυναμικής επιρροής της ΕΣΣΔ στις παγκόσμιες εργατικές - λαϊκές μάζες, ακριβώς επειδή αναμφίβολα σήκωσε το κύριο στρατιωτικό βάρος για την ήττα των δυνάμεων του Αξονα στην Ευρώπη.
Επίσης, αυτή η δυναμική οφειλόταν στο γεγονός ότι οι εργατικές - αγροτικές - λαϊκές δυνάμεις, υπό την καθοδήγηση των Κομμουνιστικών Κομμάτων, αποτέλεσαν τις κύριες αντάρτικες ή και πιο στρατιωτικά οργανωμένες αντικατοχικές δυνάμεις, όπως ο ΕΛΑΣ στη χώρα μας.
Ομως, αυτή η δυναμική συνθλίφτηκε σε μεγάλο βαθμό από τις αντιφάσεις και τα περιθώρια που άφησε η στρατηγική των αντιφασιστικών μετώπων, της πολιτικής συνεργασίας με μέρος των αστικών πολιτικών δυνάμεων, ακόμα και κρατών, στη γραμμή της «διαμόρφωσης δημοκρατικών αντιφασιστικών κυβερνήσεων» και της «ειρηνικής συνύπαρξης καπιταλιστικών και σοσιαλιστικών κρατών».
Ακόμα και στις χώρες όπου η ΕΣΣΔ επεδίωξε στην πορεία ενίσχυση των σοσιαλιστικών δυνάμεων - δηλαδή στις 8 χώρες της Ευρώπης που πέρασαν στη σοσιαλιστική οικοδόμηση - η ταξική πάλη δεν έγινε με τρόπο απαλλαγμένο από τη θεωρητική επιρροή αστικών δυνάμεων και την οπορτουνιστική διάβρωση των ΚΚ. Εκφράστηκαν κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση με θεωρίες του «σοσιαλισμού της αγοράς» (των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων ως οικονομικού νόμου του σοσιαλιστικού τρόπου παραγωγής, της ανοχής στη «μικρή καπιταλιστική ιδιοκτησία» κ.ά.).
Ποτέ το ένα λάθος, όσο κι αν είναι ασυνείδητο ή και πιθανά προκύπτει κάτω από τις δυσκολίες ενός σκληρού ταξικού αγώνα - στην προκειμένη εν μέρει κι από την υπεροχή των ΗΠΑ σε ατομικά όπλα σε κάποια ολιγόχρονη φάση - δεν μένει μέχρι εκεί: Η μη έγκαιρη και δημόσια αναγνώριση του λάθους νομοτελειακά οδηγεί σε μεγαλύτερα λάθη, στην οπορτουνιστική διολίσθηση, τέλος στην προδοσία, μια πορεία που ολοκληρώθηκε προς το τέλος της δεκαετίας 1980 και με την έναρξη της δεκαετίας του 1990.
Η Ιστορία ΔΕΝ επαναλαμβάνεται με τους ίδιους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς όρους
Οι τρέχουσες εξελίξεις της όλο και πιο βαθιάς εμπλοκής της κυβέρνησης της ΝΔ σε δύο ιμπεριαλιστικούς πολέμους, η κλιμάκωση της ενεργητικής συμμαχίας της με τον Ζελένσκι στην Ουκρανία και με το Ισραήλ, και στις δύο περιπτώσεις υπό την αιγίδα των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, οι πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη για οργανική ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, στις πρόβες πυρηνικού πολέμου, προκαλούν ανησυχία, ήδη ορισμένη εργατική - λαϊκή δυσαρέσκεια και αντίδραση. Κυρίως οξύνουν τις ενδοαστικές και ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.
Η Τουρκία - σύμμαχος (;) στο ΝΑΤΟ - συνεχίζει ανενόχλητη τις αμφισβητήσεις - διεκδικήσεις της επί εδαφών και θαλάσσιων περιοχών της ελληνικής επικράτειας, αλλά και επί της Κύπρου, αξιοποιώντας και το ήδη για 50 χρόνια κατεχόμενο μέρος της. Ακόμα, στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο του Ισραήλ ενάντια στην Παλαιστίνη, στον Λίβανο, αύριο ίσως πιο καθαρά στο Ιράν, η Τουρκία δεν συμβαδίζει με τους ΗΠΑ - ΝΑΤΟ. Αναπτύσσει τη δική της ιμπεριαλιστική στρατηγική, θεμελιωμένη στο αφήγημα της «ειρηνικής συνένωσης διαφορετικών λαών, θρησκειών στην ευρύτερη ευρασιατική - αφρικανική περιοχή, στα πρότυπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Το κουβάρι των αντιθέσεων περιλαμβάνει σκληρούς ανταγωνισμούς για ενεργειακούς πόρους και τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, για έλεγχο δρόμων και μέσων μεταφοράς, βιομηχανικών και αγροτικών προϊόντων. Η πραγματικότητα του μονοπωλιακού ανταγωνισμού συχνά κρύβεται πίσω από άλλα φαινόμενα, όπως πανδημία, «κλιματική αλλαγή» ή εκφράζονται στην κούρσα για προβάδισμα σε επιστημονικές κατακτήσεις, όπως της τεχνητής νοημοσύνης.
Οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας αναπαράγουν την κρίση τους, υποστηρίζοντας την ενεργητική συμμετοχή της αστικής τάξης στα σχέδια των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ. Γι' αυτό τόλμησαν να αμφισβητήσουν το δικαίωμα των στρατευμένων παιδιών της εργατικής τάξης και των λαϊκών μεσαίων στρωμάτων να καταγγείλουν και να αρνηθούν τη συμμετοχή τους σε αποστολές για ξένα συμφέροντα. Στα τελευταία περιλαμβάνονται βέβαια και τα εγχώρια καπιταλιστικά συμφέροντα, τα οποία όμως παραμένουν ξένα για τα εγχώρια εργατικά - λαϊκά συμφέροντα.
Παρήγορο είναι ότι υπήρξε ετοιμότητα, αντίδραση εργατική - λαϊκή, ίσως όχι τόσο μαζική όσο επιβάλλουν οι συνθήκες, αλλά σίγουρα αποφασιστική και πρωτοποριακή ενέργεια αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό, όπως συνέβη και στην πρόσφατη αντίδραση των λιμενεργατών του Πειραιά με το μπλοκάρισμα - μη φόρτωση κοντέινερ με σφαίρες που προοριζόταν για το Ισραήλ. Αυτή προκάλεσε ευρύτερο ενδιαφέρον, όχι μόνο στην Ελλάδα, παρόλο που σαμποταρίστηκε από τα αστικά ΜΜΕ.
RIZOSPASTIS
Τα ΜΜΕ του ΚΚΕ με συχνότητα και συνέπεια αποκαλύπτουν στοιχεία για την εμπλοκή της Ελλάδας στους δύο ιμπεριαλιστικούς πολέμους.
Βασικό δίδαγμα είναι ότι ο ταξικός αντίπαλος δεν είναι ανίκητος
Τα γεγονότα είναι άκρως επικίνδυνα για τη γενίκευση του πολέμου στην Ευρασία με ολική εμπλοκή της Ελλάδας, γεγονός για το οποίο ήδη ευθύνεται και το ελληνικό αστικό κράτος με την εκάστοτε κυβέρνησή του, τα βασικά του άλλα αστικά κόμματα, αλλά και τα οπορτουνιστικά, που απλώς διαλέγουν μια ιμπεριαλιστική πλευρά - σε κράτος ή συμμαχία κρατών ή σε εγχώριες αστικές πολιτικές δυνάμεις.
Η αλήθεια είναι ότι οι αντιφάσεις της εξωτερικής πολιτικής ενός καπιταλιστικού κράτους, όπως η Ελλάδα, συχνά γίνονται τόσο εκρηκτικές που μπορεί να προκαλέσουν δυσαρέσκεια και σε αστούς πολιτικούς, πολύ περισσότερο σε ορθολογικά σκεπτόμενους στρατιωτικούς, ακόμα και πιο υψηλόβαθμους των αστικών ενόπλων δυνάμεων.
Ολο αυτό επιβεβαιώνει ότι ο αστικός κατασταλτικός μηχανισμός που προορίζεται από την αστική εξουσία για την καταστολή της εγχώριας ταξικής πάλης, σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου μπορεί να χάσει την αντεργατική - αντιλαϊκή συνοχή του.
Για αυτό είναι υπεύθυνες οι ίδιες οι επιδιώξεις του κεφαλαίου, της αστικής εξουσίας. Ο ανταγωνισμός, το γκρέμισμα - καταστροφές του πολέμου λογίζονται από την καπιταλιστική εξουσία ως ευκαιρία για νέες καπιταλιστικές επενδύσεις, όπως το είπε και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας για την Ουκρανία. Το ίδιο σκέφτεται και θα εκφράσει ίσως αύριο για τη Γάζα κ.λπ. Ομως, το αδηφάγο κέρδος που δεν έχει όρια, ηθική, ακόμα και λογική, είναι αυτό που φέρνει αρχικά ρήγματα, στη συνέχεια κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος και υπό προϋποθέσεις σοβαρό κλονισμό της αστικής εξουσίας.
Κι εδώ έρχεται η σύνδεση του σήμερα και του αύριο με το παρελθόν, του 2024 με το «απελευθερωτικό - επαναστατικής κατάστασης 1944». Η επαναστατική κατάσταση που διαμορφώθηκε το 1944 δεν αξιοποιήθηκε για την πραγματική κοινωνική απελευθέρωση, παρόλο που οι εργατικές - στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ κατάκτησαν την απελευθέρωση από τις κατοχικές δυνάμεις του Αξονα σε συντριπτικό βαθμό και έκταση, ενώ οι λαϊκές οργανώσεις του ΕΑΜ με πυρήνα - μπροστάρη το ΚΚΕ ανασυγκρότησαν την οικονομική - κοινωνική ζωή στις απελευθερωμένες περιοχές.
Το ΚΚΕ έχει κάνει εμπεριστατωμένη μελέτη όλης αυτής της περιόδου, με αντικειμενική πλέον εκτίμηση της εξέλιξης του συσχετισμού των κοινωνικών δυνάμεων: Της εργατικής τάξης, των φτωχών αγροτών, της προοδευτικής διανόησης από τη μια μεριά, και της αστικής τάξης - καπιταλιστών, φρέσκων μαυραγοριτών, πάσης φύσης δοσίλογων και ταγματασφαλιτών, από την άλλη.
Οσο κι αν «είχαν βάλει το χέρι τους» οι «σύμμαχοι Βρετανοί» με μηχανισμούς και λίρες για τη συγκρότηση σειράς αποτυχημένων αστικών «αντιστασιακών» οργανώσεων, που θα αναλάμβαναν κυρίως ενέργειες σαμποτάζ κατά των δυνάμεων του Αξονα, όσο κι αν στήριξαν τόσο τον εξόριστο βασιλιά της Ελλάδας όσο και την εξόριστη κυβέρνηση Τσουδερού, όσο κι αν πόνταραν στον ΕΔΕΣ υπό τον Ν. Ζέρβα ή στον Κανελλόπουλο ως πολιτικό, δεν μπόρεσαν να ανατρέψουν τον κύριο, μοναδικό, αποφασιστικό ρόλο των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΕΛΑΝ - ΕΠΟΝ - ΟΠΛΑ στην απελευθέρωση. Κι αυτό γιατί ήταν οι μόνες οργανώσεις που η μαζικοποίησή τους, η δράση τους στα βουνά και στις πόλεις, στις μάχες και στα μετόπισθεν, μέσα στη σκλαβιά και στις απελευθερωμένες περιοχές στηριζόταν στον εργατικό - αγροτικό - λαϊκό παράγοντα.
Με πυρήνα το ΚΚΕ, όλες αυτές οι οργανώσεις έδωσαν οργάνωση, σχεδιασμένη διέξοδο και ορμή, αντοχή και περιεχόμενο στις διαθέσεις των εργατικών - λαϊκών μαζών γι' απελευθέρωση, για μια καλύτερη δίκαιη ζωή απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση.
Αυτό το τελευταίο, αστικοί και οπορτουνιστικοί παράγοντες φροντίζουν να το σβήσουν από την Ιστορία, υποστηρίζοντας ότι οι μάζες ακολουθούσαν το ΕΑΜ και το ΚΚΕ μόνο για την απελευθέρωση από την ξένη κατοχή.
Είναι τεράστιο συνειδητό ψέμα!
Γιατί όσο κι αν στην εικόνα της εργατικής - λαϊκής συνείδησης ήταν θολός ο τρόπος οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας που ήθελε να χτίσει με την απελευθέρωση (μέχρι πού θα φτάσει η κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και μέχρι πού θα πάει η ύπαρξη καπιταλιστικής ιδιοκτησίας), άλλο τόσο καθαρή ήταν η εναντίωση των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων στους γαιοκτήμονες - τραπεζίτες - βιομηχάνους - μεγαλοεισαγωγείς - μεγαλοεξαγωγείς. Ηταν καθαρό το φρόνημα καταδίκης όσων είχαν συνεργαστεί με τη ναζιστική Γερμανία, του βασιλιά, όλου του μηχανισμού του δικτάτορα πρωθυπουργού Ι. Μεταξά, όλων των ηγετών των αστικών πολιτικών κομμάτων που βρήκαν την ασφάλεια σε άλλες χώρες, της ίδιας της εξόριστης κυβέρνησης του Καΐρου.
Οι μάζες εμπιστεύονταν το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, γιατί οργάνωσε την επιβίωσή τους από την πείνα της κατοχής, από τη μαζική αποστολή εργατών στα εργοστάσια της Γερμανίας, οργάνωσε την αλληλεγγύη, περιφρούρησε την ίδια τη ζωή και οργάνωσε ένοπλο αγώνα για τη ζωή και τη λευτεριά του.
Οσο αλήθεια είναι ότι ο εργαζόμενος λαός και η νεολαία του περικλείουν αστείρευτες δυνάμεις, άλλο τόσο αλήθεια είναι ότι αυτές οι δυνάμεις δεν αποκτούν δυναμική αποτελεσματικού πολέμου ενάντια στις ξένες και εγχώριες δυνάμεις της εκμετάλλευσης και καταλήστευσής τους, χωρίς τη δύναμη που συνειδητά θα εκπονήσει και θα ενεργοποιήσει το απαραίτητο σχέδιο δράσης, αρχικά ίσως με βήματα μικρά ή και ασταθή ή και με «δυο βήματα μπρος κι ένα πίσω» (παράφραση της ρήσης του Λένιν), στη συνέχεια με ορμητική - καταλυτική πορεία. Και η δύναμη αυτή είναι το επαναστατικό εργατικό κόμμα, το ΚΚΕ στη χώρα μας.
Αν, λοιπόν, η εργατική - λαϊκή ορμή του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με καθοδήγηση το ΚΚΕ δεν οργάνωσε την αποφασιστική είσοδο του ΕΛΑΣ στην Αθήνα για να επεκτείνει την απελευθέρωση με εξουσία της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) στην πρωτεύουσα, να δρομολογήσει την κοινωνική απελευθέρωση, να συντρίψει θύλακες ταγματασφαλιτών, δοσίλογων, μοναρχικών κι όποιων άλλων αντιδραστικών υπήρχαν στην Ελλάδα, δεν φταίει το πώς ο κάθε ΕΑΜίτης και η κάθε ΕΑΜίτισσα, ο ΕΠΟΝίτης και η ΕΠΟΝίτισσα, ο ΕΛΑΣίτης και η ΕΛΑΣίτισσα, σκέφτονταν ακριβώς τη νέα κοινωνία, τη λαϊκή κυριαρχία.
Φταίει ότι εμείς, το ΚΚΕ, δεν μπορέσαμε να αντιληφθούμε έγκαιρα, σωστά, αποφασιστικά, επαναστατικά αυτόν τον δρόμο, να μην εγκλωβιστούμε σε «αντιφασιστικές» λυκοσυμμαχίες ντόπιων και ξένων δυνάμεων. Δεν μπορέσαμε, ως ηγετική δύναμη του ΕΛΑΣ, να μην εγκλωβιστούμε στο βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, το 1943, το οποίο άλλωστε ελαχιστότατα προσέφερε σε πολεμικό υλικό, σύμφωνα και με τα στοιχεία των βρετανικών αρχείων. Πολύ περισσότερο, δεν έπρεπε να πάει αντιπροσωπεία των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΚΚΕ για διαπραγματεύσεις στον Λίβανο και στην Καζέρτα για να δώσει υπόσταση και δρόμο επιστροφής στη χωρίς εγχώρια ερείσματα εξόριστη κυβέρνηση.
Ο Δεκέμβρης του 1944 ήταν η νομοτελειακή εξέλιξη της προδιαγεγραμμένης ταξικής ένοπλης αναμέτρησης, στην οποία συνειδητά πορευόταν η αστική τάξη, προσπαθώντας να βελτιώσει προς όφελός της τις συνθήκες. Κι αυτές οι συνθήκες ήταν να εγκλωβίσει το ΚΚΕ και το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ σε «κυβέρνηση εθνικής ενότητας», αν κι ούτε σύσσωμη η αστική πολιτική ηγεσία την ήθελε. Κατόρθωσαν, όμως, να αξιοποιήσουν ότι από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ δεν δόθηκε η μάχη τη στιγμή που ήταν η πιο κατάλληλη, με τον λαό αποφασισμένο και τις αστικές δυνάμεις, εγχώριες και ξένες, στην πιο δεινή κατάστασή τους.
Απέναντι στην «πολιτική αυταπάτη» του ΚΚΕ και ΕΑΜικών δυνάμεων περί επιβολής της λαϊκής θέλησης μέσω εθνοσυνέλευσης και σε συνεργασία με αστούς δημοκράτες, η αστική τάξη έδειξε πλήρη εγρήγορση, εναλλαγή της διπλωματίας με την καταστολή. Εξαπέλυσε την πιο ωμή βία σε συνθήκες πιο ευνοϊκές για αυτήν, τον Δεκέμβρη του 1944, που τον προκάλεσε η αντεργατική πολιτική της κυβέρνησης, από την οποία παραιτήθηκαν οι υπουργοί των ΚΚΕ - ΕΑΜ.
Το ΚΚΕ δεν είναι υπόλογο γιατί οργάνωσε τον ΔΣΕ, αλλά ευθύνεται γιατί δεν το έκανε ως συνέχεια του ΕΛΑΣ, το αργότερο το '44, για να μην πούμε από το 1943.
Ωστόσο, έστω και καθυστερημένα, ο ΔΣΕ δεν ήταν από χέρι χαμένος. Αυτό αποδεικνύεται από τις ίδιες τις ανησυχίες της Βρετανίας και την αδυναμία των στρατιωτικών δυνάμεών της στην Ελλάδα να ανταποκριθούν σε μια γενικευμένη πολεμική αναμέτρηση. Το ίδιο αποδεικνύουν και οι αντιθέσεις ΗΠΑ - Βρετανίας, με αποτέλεσμα και τον αρχικό δισταγμό των ΗΠΑ για αποφασιστική υποκατάσταση των βρετανικών δυνάμεων. Αλλά και οι δισταγμοί και παλινωδίες στη στήριξή του από ΕΣΣΔ, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην έκβαση του αγώνα του ΔΣΕ.
Ο «φόβος» του βρετανικού ιμπεριαλισμού
Μετά την ήττα του ΔΣΕ, στη δεκαετία του 1950, αλλά και στα χρόνια που μεσολάβησαν έως σήμερα, οι οπορτουνιστές αρνούνται την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης στην Ελλάδα το 1944, τα βασικά στρατηγικά λάθη των Συμφωνιών του Λιβάνου, της Καζέρτας και της Βάρκιζας και την αναγκαιότητα του ΔΣΕ. Προβάλλουν τον μπαμπούλα των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων, όπως κάνουν σήμερα - σε άλλες συνθήκες (βέβαια όχι επαναστατικές) - με τον μπαμπούλα των ΝΑΤΟικών δυνάμεων, επιδιώκουν από τα πριν να παραλύσουν κάθε κίνηση αντιιμπεριαλιστικής - αντικαπιταλιστικής πάλης.
Ομως ο βρετανικός ιμπεριαλισμός είχε πάρα, πάρα πολλά προβλήματα κι αυτό γινόταν αντιληπτό σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα από τις δυνάμεις του Αξονα (Γερμανία - Βουλγαρία - Ιταλία). Αποτύγχαναν οι προσπάθειές του να συγκροτήσει και να στηρίξει οργανώσεις που θα διοργάνωναν σαμποτάζ κατά των δυνάμεων του Αξονα, που χρησιμοποιούσαν την Ελλάδα και ως πέρασμα προς τις αρχικά ελεγχόμενες απ' αυτόν περιοχές της Βόρειας Αφρικής. Με δεδομένη τη φθορά που είχε επιφέρει στο αστικό πολιτικό σύστημα, η στήριξη που είχε προσφέρει στη δικτατορία Μεταξά και στη συνέχεια η στάση του απέναντι στις συνθήκες της Τριπλής Φασιστικής Κατοχής, οι δυνάμεις του βρετανικού ιμπεριαλισμού αποτύγχαναν στη συγκρότηση πολιτικών αντιστασιακών οργανώσεων, ικανών να απορροφήσουν τη μαζική λαϊκή απελευθερωτική διάθεση και πάλη, παρά το όργιο δράσης των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα. Διαφωνούσαν μεταξύ τους σε ζητήματα τακτικής απέναντι στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, βέβαια βλέποντας πάντα καθαρά το ΚΚΕ ως ταξικό αντίπαλο. Δεν κατόρθωσαν να τραβήξουν στα σχέδιά τους υψηλόβαθμους αντιβασιλικούς αξιωματικούς και ξέπεσαν στον Ν. Ζέρβο, που δεν τον εκτιμούσαν ιδιαίτερα.
Ολα αυτά σήμερα έχουν αποκαλυφθεί από τα βρετανικά αρχεία1, ενώ αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι κι ο ελληνικός λαός, όπως και οι λαοί της Ευρώπης εμπνέονταν από τους στρατιωτικούς άθλους της Σοβιετικής Ενωσης στον αγώνα ενάντια στη ναζιστική Γερμανία.
Βρετανοί και Ελληνες αστοί ηγέτες αναγνωρίζουν την ύπαρξη επαναστατικής κατάστασης στην Ελλάδα του 1944, δηλαδή κλονισμού διοικητικών και οποιωνδήποτε καπιταλιστικών μηχανισμών εξουσίας, την ώρα που υπό την προστασία του ΕΛΑΣ συγκροτούνταν εργατικοί - λαϊκοί μηχανισμοί: Λαϊκά συμβούλια τοπικής διοίκησης, διαχείρισης δημευμένης καλλιεργήσιμης γης, επιτάξεων εγκαταλελειμμένων εργοστασιακών εγκαταστάσεων, λαϊκά δικαστήρια, οργάνωση - λειτουργία σχολείων, νοσοκομείων κ.ά.
Αλλά και η μετέπειτα κατάσταση των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων έδειξε τη γύμνια του βρετανικού ιμπεριαλισμού, αρκεί το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ να μην είχαν παραδώσει τα όπλα με την απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας.
Οι οπορτουνιστές συχνά λένε ότι «κανείς δεν ξέρει ποια θα ήταν η εξέλιξη, αν πράγματι θα ήταν νικηφόρα για τον ΕΛΑΣ», αν αυτοδύναμα συνέχιζε χωρίς τις απαράδεκτες συμφωνίες. Σαθρό επιχείρημα!
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τη νίκη, αν δεν παλέψει γι' αυτήν! Αλλωστε, αυτό επιβεβαιώνεται και από την αστική επανάσταση του 1821, από τον απελευθερωτικό και στην πορεία τον επαναστατικό αγώνα του Βιετνάμ, της Κούβας και τόσων άλλων. Ούτε οι μετέπειτα αντεπαναστατικές εξελίξεις δικαιώνουν τη φοβία, τον συνειδητό ταξικό συμβιβασμό των οπορτουνιστών.
Το ΚΚΕ έκανε τραγικά στρατηγικά λάθη σε εποχή που συνολικά κυριάρχησε λαθεμένη στρατηγική του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος ως προς τις κινήσεις εξόδου απ' τον πόλεμο και το πώς θα διαμορφωνόταν η επόμενη μέρα για λογαριασμό των εργατικών - λαϊκών δυνάμεων «νικητών» και «ηττημένων» χωρών2. Γιατί πάνω απ' όλα ΔΕΝ υπάρχουν «χώρες» ως «επικράτειες κοινών συμφερόντων», αλλά υπάρχουν «χώρες», «επικράτειες» στις οποίες οριοθετείται η ταξική πάλη για το «ποιος - ποιον», για τον χαρακτήρα του κράτους, της εξουσίας.
Ηταν τραγική η διαπραγμάτευση της Σοβιετικής Ενωσης με ΗΠΑ - Βρετανία για «δημοκρατικά, φιλειρηνικά καθεστώτα», για διαμελισμό και «αφοπλισμό» της Γερμανίας μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Τα λάθη πληρώθηκαν! Αλλά δεν ήταν προδοσία!
Ούτε από τη μεριά του ΚΚΕ, που με χειρότερους όρους συσχετισμού συνέχισε τον αγώνα, την εποποιία του ΔΣΕ, ούτε από τη μεριά της ΕΣΣΔ, που στα χρόνια 1945-1955 πάλεψε τουλάχιστον σε κάποιες πιο κοντινές της χώρες - Ανατ. Γερμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία - να γείρει η πλάστιγγα προς τις εργατικές επαναστατικές δυνάμεις, ενάντια στις αστικές και τις οπορτουνιστικές που πήραν μέρος στις πρώτες μεταπολεμικές κυβερνήσεις.
Το κατά πόσο η έλλειψη επαναστατικής ιδεολογικής και πολιτικής συνέπειας έβαλε τη σφραγίδα της στη συνειδητή οπορτουνιστική στροφή του 1956 με το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, είναι ένα ξεχωριστό ζήτημα, αρκετά μελετημένο από το ΚΚΕ, αλλά έξω από την πραγμάτευση του παρόντος άρθρου.
Εμπνεόμαστε - διδασκόμαστε - συνεχίζουμε πιο αποτελεσματικά για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο
Η ανάλυση του παρελθόντος, η συνειδητοποίηση των αντικειμενικών καταστάσεων, των δυνατοτήτων και των αδυναμιών του υποκειμενικού παράγοντα, του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, του ΚΚΕ, ΔΕΝ δικαιώνουν τη λαθολογία, τη μοιρολατρία, την απογοήτευση, τον μηδενισμό.
Αποτελούν πηγές γνώσης, ωριμότητας, όξυνσης της επαναστατικής ικανότητας και αποτελεσματικότητας. Πρόκειται για νομοτελειακή διαδικασία στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών, πολύ περισσότερο που τώρα αφορά όχι το πέρασμα από ένα ξεπερασμένο ιστορικά εκμεταλλευτικό κοινωνικοοικονομικό σύστημα σε ένα νέο, ανώτερο, όμως επίσης εκμεταλλευτικό, αλλά αφορά πλέον το πέρασμα και τη μακρόχρονη οικοδόμηση του μη εκμεταλλευτικού συστήματος, του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.
Σήμερα το ΚΚΕ έχει γνώση του τι και πώς εξελίσσεται το εμπόλεμο 2024, ίσως το πιο εμπόλεμο 2025, και μεταδίδει αυτήν τη γνώση ανοιχτά, πλατιά στους νέους εργαζόμενους, στους στρατευμένους, στους σπουδαστές, στις εργατικές - λαϊκές δυνάμεις, σε κάθε αληθινό πατριώτη, τον πατριώτη της εργασίας, του χεριού και του πνεύματος - και όχι τον πατριώτη του κεφαλαίου, που τελικά πατρίδα του έχει την απανταχού εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Παραπομπές:
1. Βλ. ενδεικτικά: Procopis Papastratis, British Policy towards Greece during the Second World War, Cambridge University Press, 1984, Προκόπης Παπαστράτης-Μαρία Σπηλιωτοπούλου, Χρονολόγιο γεγονότων 1940-1944, από τα έγγραφα του Βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών (Foreign Office 371), εκδ. «Ακαδημία Αθηνών», 2002, και: Κωνσταντίνος Καψάσκης, Οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα, 1940-1947, «εκδ. Αλεξάνδρεια», 2024.
2. Βλ. «Εισαγωγή» στο υπό νέα έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» «Ντοκουμέντα συμμαχικών διασκέψεων του Β' Παγκοσμίου Πόλεμου. Γιάλτα - Μόσχα - Τεχεράνη - Πότσδαμ».
«Από πού έρχονται οι πρόσφυγες; Από τους πολέμους (...) Από πού ήρθαν οι Σύροι πρόσφυγες στην Ευρώπη; Από πού ήρθαν οι Ουκρανοί; Από πού έρχονται οι πρόσφυγες από την Παλαιστίνη; Το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη διπλανή πόρτα...».
Αυτά τα λόγια δεν ανήκουν σε κάποιο στέλεχος του ΚΚΕ, αλλά στον Τζεφ Σακς, διευθυντή του Κέντρου Βιώσιμης Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου της Columbia, σε συνέδριο του «Economist». Ένας αστός διανοούμενος, που κατά τ' άλλα μιλάει για τη «βιώσιμη ανάπτυξη» και τα «επενδυτικά σχέδια ενεργειακών υποδομών», είπε απλά την αλήθεια. Γιατί όσο κι αν προσπαθούν ΕΕ και κυβερνήσεις μαζί με τα παπαγαλάκια τους να αναποδογυρίσουν την πραγματικότητα, η αλήθεια δεν κρύβεται.
Αρκεί μόνο η αποκαλυπτική αναφορά στο πλέον πρόσφατο ναυάγιο προσφύγων, στη Σάμο (20-21/10/2024), με 2 νεκρούς και 22 διασωθέντες, οι οποίοι προέρχονται από την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Υεμένη. Οι ναυαγοί είναι ξεριζωμένοι πρόσφυγες, που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φωτιά του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Ποιος δεν αντιλαμβάνεται ότι οι εικόνες από τη Ρόδο με τους εκατοντάδες άστεγους και απροστάτευτους πρόσφυγες σε σκηνές μέσα στην πόλη, που κατακλύζουν τα δελτία ειδήσεων, έχουν την ίδια αιτία;
Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε τα στοιχεία, που είναι συγκλονιστικά: 56 ενεργές συγκρούσεις, οι περισσότερες μετά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις οποίες εμπλέκονται 92 χώρες. Άνοδος των εξοπλισμών σε 108 χώρες μέσα στο 2024. Οι θάνατοι από πολεμικές συγκρούσεις έχουν αυξηθεί κατά 482% τα τελευταία 15 χρόνια, φτάνοντας στο υψηλότερο ρεκόρ τριακονταετίας το 2022. Αυτός είναι ο «αγγελικός κόσμος της ειρήνης και της ασφάλειας», που τάχα θα επικρατούσε μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού!
Την ίδια ώρα, ο αριθμός των εκτοπισμένων ξεπερνά κάθε χρόνο νέο ρεκόρ στην παγκόσμια Ιστορία. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ: «Η αύξηση του συνολικού αριθμού των αναγκαστικά εκτοπισμένων σε 120 εκατομμύρια μέχρι τον Μάιο του 2024 ήταν η 12η συνεχόμενη ετήσια αύξηση, και αντικατοπτρίζει τόσο τις νέες και μεταλλασσόμενες συγκρούσεις όσο και την αποτυχία επίλυσης μακροχρόνιων κρίσεων. Αν ο αριθμός αυτός αντιστοιχούσε σε χώρα, θα ήταν η 12η μεγαλύτερη στον κόσμο, στο μέγεθος περίπου της Ιαπωνίας».
Πυκνές εξελίξεις
Οι πυρετώδεις συζητήσεις, οι ανησυχίες και οι αντιθέσεις που εκφράζονται όλη αυτή την περίοδο από την ΕΕ και τις αστικές κυβερνήσεις γύρω από το Προσφυγικό, οφείλονται σ' αυτό ακριβώς: Την κλιμάκωση του ιμπεριαλιστικού πολέμου, στα βόρεια και νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρώπης, από τη ΝΑΤΟ-ρωσική σύγκρουση στην Ουκρανία με τους 6,5 εκατ. πρόσφυγες, μέχρι τον κίνδυνο γενικευμένης ανάφλεξης σε όλη τη Μέση Ανατολή από την αδίστακτη δράση του κράτους - δολοφόνου Ισραήλ, που αιματοκυλά τον Παλαιστινιακό λαό και επιτίθεται στον Λίβανο των εγκατεστημένων 2,5 εκατ. Παλαιστίνιων και Σύρων προσφύγων. ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις συμμετέχουν ενεργά στον πόλεμο για τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, στο πλαίσιο του ευρωατλαντικού άξονα. Η ελληνική κυβέρνηση της ΝΔ, με τη στήριξη όλων των άλλων αστικών κομμάτων, έχει ρόλο σημαιοφόρου. Είναι δημιουργοί των πολέμων και των προσφυγικών ροών.
Απ' αυτό το πρίσμα χρειάζεται να γίνονται κατανοητές οι καταιγιστικές και πυκνές εξελίξεις στο Προσφυγικό. Είναι χαρακτηριστικά όσα έχουν συμβεί μέσα σε λίγους μήνες:
- Ψηφίζεται το νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις και αντιθέσεις. Το ΚΚΕ από την αρχή αντιπάλεψε το απαράδεκτο αυτό Σύμφωνο και αποκάλυψε το πραγματικό περιεχόμενό του, ως εργαλείο κατάργησης της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες και ελέγχου των ροών ανάλογα με τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Το Σύμφωνο αυτό αποτελεί ένα ακόμα αποδεικτικό στοιχείο της πολεμικής προετοιμασίας της ΕΕ. Τα αστικά επιτελεία γνωρίζουν καλά ότι η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και η κλιμάκωση του πολέμου θα προκαλέσουν νέα προσφυγικά κύματα.
Το Σύμφωνο προβλέπει fast track διαδικασίες απόρριψης των αιτήσεων ασύλου, ένταση της καταστολής με νέους φράχτες, απελάσεις και επαναπροωθήσεις, προληπτικές φυλακίσεις και λήψη βιομετρικών δεδομένων ακόμα και από 6χρονα παιδιά με χρήση «αναλογικής βίας», σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης στις πρώτες χώρες υποδοχής ή και σε τρίτες χώρες, επέκταση της απαράδεκτης λίστας των «ασφαλών χωρών» ή και «ασφαλών ζωνών» σε εμπόλεμες χώρες (π.χ. Συρία), κ.ά.
- Η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση Σολτς στη Γερμανία αποφασίζει μονομερώς να επιβάλει ελέγχους στα χερσαία σύνορά της, ενεργοποιώντας τη σχετική δυνατότητα από τη Συνθήκη Σένγκεν, στο όνομα «έκτακτης κρίσης και απειλών». Ταυτόχρονα, παίρνει νέα αυταρχικά μέτρα σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, απειλεί με απελάσεις και με την επιστροφή χιλιάδων προσφύγων στις πρώτες χώρες υποδοχής, όπως στην Ελλάδα.
- Την ίδια ώρα η ακροδεξιά κυβέρνηση Μελόνι στην Ιταλία εγκαινιάζει νέα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων, που θα διαχειρίζεται η ίδια στο έδαφος της Αλβανίας. Η συμφωνία Ιταλίας - Αλβανίας προβάλλεται ως πρότυπο και χειροκροτείται από όλες τις κυβερνήσεις, σοσιαλδημοκρατικές, νεοφιλελεύθερες και ακροδεξιές, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής. Με τέτοιους «σπόνσορες», είναι βέβαιο ότι η απόφαση του δικαστηρίου της Ρώμης για τον παράνομο χαρακτήρα της συμφωνίας θα παρακαμφθεί, με τις αναγκαίες διορθωτικές προσαρμογές, που θα αποκαταστήσουν τη «νομιμότητα» της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
- Πριν καν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής του, ανοίγει η συζήτηση για την αναθεώρηση του νέου Συμφώνου! Ηδη ορισμένα κράτη - μέλη της ΕΕ έχουν δηλώσει το αίτημά τους για εξαίρεση από το Σύμφωνο (ρήτρα opt out), όπως η Ολλανδία και η Ουγγαρία. Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής επιβεβαίωσε την ανάγκη αναθεώρησης, σε κατεύθυνση αυστηροποίησης και έντασης της καταστολής (βλ. σχετική επιστολή της Φον Ντερ Λάιεν). Στο επίκεντρο βρίσκονται η ενίσχυση των απελάσεων και επιστροφών και η δημιουργία δομών - φυλακών για πρόσφυγες και μετανάστες σε τρίτες χώρες, στο πρότυπο της συμφωνίας Ιταλίας - Αλβανίας («πολλές μικρές Αλβανίες»). Η Ολλανδία «φλερτάρει» με την Ουγκάντα!
Στα σκαριά βρίσκονται συμφωνίες δισεκατομμυρίων με τρίτες χώρες (π.χ. πρόσφατη συμφωνία ΕΕ - Τυνησίας, ανανέωση της συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας κ.ά.), οι οποίες θα κάνουν τη «βρώμικη δουλειά» της αποκαλούμενης ανάσχεσης των ροών, δηλαδή της άγριας καταστολής και των βάρβαρων επαναπροωθήσεων, με αντάλλαγμα για τις αστικές τους τάξεις καπιταλιστικές επενδύσεις και διείσδυση κεφαλαίων της ΕΕ σε αυτές, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως ΗΠΑ και Κίνα.
- Παράλληλα, συνεχίζεται με ένταση η συζήτηση για το δημογραφικό πρόβλημα και την έλλειψη εργατικών χεριών, για τις πολιτικές της λεγόμενης «νόμιμης κυκλικής μετανάστευσης». Συμφωνίες σύγχρονου δουλεμπορίου, που περιλαμβάνουν ταυτόχρονα ρήτρες για τον έλεγχο των συνόρων, τις διαδικασίες απελάσεων κ.λπ., με μεγάλα πακέτα δισεκατομμυρίων (βλ. προώθηση συμφωνίας Ισπανίας - Μαυριτανίας, Γερμανίας - Κένυας, ιταλικό «διάταγμα για τις ροές» για την είσοδο 452.000 αλλοδαπών την τριετία 2023 - 2025, αντίστοιχες ποσοστώσεις σε Ρουμανία και Πολωνία για εργάτες από Νεπάλ - Ινδία - Φιλιππίνες, συμφωνίες Ελλάδας με Αίγυπτο και Μπανγκλαντές και προώθηση νέων με Ινδία - Αρμενία - Βιετνάμ - Γεωργία - Μολδαβία - Φιλιππίνες). Πίσω από όλα αυτά κρύβεται η προσπάθεια των αστικών κρατών να ελέγξουν τις ροές σε συνθήκες κλιμάκωσης του πολέμου, να επιλέγουν φτηνά εργατικά χέρια για τις ανάγκες των αφεντικών.
Μόνη διέξοδος: Η πάλη ενάντια στον πόλεμο και η αλληλεγγύη των λαώνΟι εξελίξεις της περιόδου είναι πραγματικά αποκαλυπτικές και συμβάλλουν στην άντληση σημαντικών συμπερασμάτων. Το πιο σημαντικό όλων: Οι πρόσφυγες είναι θύματα των πολέμων που διεξάγουν οι ιμπεριαλιστές για τα συμφέροντά τους. Και οι θύτες δεν προστατεύουν τα θύματά τους. Το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό ζήτημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη σκοπιά των συμφερόντων του κεφαλαίου. Κάθε διαχειριστική εκδοχή των αστικών επιτελείων θα εκφράζει τη βαρβαρότητα του συστήματος της εκμετάλλευσης, που σκορπά τον πόλεμο, την εξαθλίωση και τον ξεριζωμό. Μάλιστα, τα αστικά κράτη παίζουν επικίνδυνα γεωπολιτικά παιχνίδια στις πλάτες των ξεριζωμένων. Το παράδειγμα με τη διαφορετική μεταχείριση των Ουκρανών προσφύγων από ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις είναι αποκαλυπτικό. Ομως η προστασία των θυμάτων δεν μπορεί να εξαρτάται από το χρώμα, τη θρησκεία, την καταγωγή κ.λπ., ούτε φυσικά από τα γεωπολιτικά παζάρια. Οι βόμβες δεν κάνουν διακρίσεις. Γιατί δεν προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες;
Η άνοδος της πάλης ενάντια στον πόλεμο και την εμπλοκή της χώρας μας σε αυτόν είναι ταυτόχρονα πάλη για την προστασία των προσφύγων, για την αλληλεγγύη στα ξεριζωμένα θύματα του ιμπεριαλισμού, κόντρα στο ρατσιστικό και ξενοφοβικό δηλητήριο
που ξεχύνεται για άλλη μια φορά για λογαριασμό του κεφαλαίου.
Προϋπόθεση είναι η πλήρης εφαρμογή της Συνθήκης της Γενεύης
για τους Πρόσφυγες, δηλαδή η παροχή ολόπλευρης προστασίας σε όλα τα θύματα των πολέμων, χωρίς διακρίσεις, στις χώρες του πραγματικού προορισμού τους. Με ευθύνη ΟΗΕ, ΕΕ και αστικών κυβερνήσεων να εξασφαλίζονται η απόδοση ασύλου και η μετακίνησή τους στις χώρες που επιθυμούν.
Σε σύγκρουση με το ευρωενωσιακό πλαίσιο και το νέο Σύμφωνο
της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, ο ελληνικός λαός θα διατρανώσει
για άλλη μια φορά την αλληλεγγύη του,
όπως έχει κάνει πολλές φορές στην πρόσφατη
και παλιότερη Ιστορία του. Για να μη γίνει η πατρίδα μας αποθήκη ανθρώπινων ψυχών,
με επικίνδυνους φράχτες, επαναπροωθήσεις και φυλακές ΝΑΤΟικών προδιαγραφών.
Αυτοί που εμπόδισαν το πλοίο με τις σφαίρες να φύγει για το Ισραήλ
είναι οι ίδιοι που θα γίνουν ασπίδα προστασίας και αλληλεγγύης στους ξεριζωμένους πρόσφυγες.
